Emtia Nedir?
Emtia, Türk Dil Kurumu’nun oluşturduğu sözlüğe göre ‘’mal’’ anlamına gelmektedir. Dilimize Arapçadan geçmiştir ve Arapça ‘’meta’’ kelimesinin çoğuludur. Yine ekonomide kullandığımız şekliyle altın, gümüş gibi madenler; petrol, doğalgaz gibi enerji kaynakları; tarım ürünleri vb. malların tümüne emtia denmektedir. Bir ürünün emtia olabilmesi için raf ömrünün olması, eğer tarımsal ya da endüstriyel bir ürünse ham durumda olması ve fiyatının pazar oluşturabilecek kadar volatil olması gerekir. Tarihte takas edilerek ticarette kullanılmış olan emtialar, günümüzde yatırım aracı olarak da kullanılmaktadır.
Emtia Fiyatları Nasıl Belirlenir?
Emtia piyasalarının ekonomiye etkisi geçmişte olduğu gibi günümüzde de önemini korumaktadır. Emtia piyasalarındaki güncel fiyatlar belli bir kurum ya da kişi tarafından belirlenmez. Fiyatlar; ekonomi, siyaset ve politikada gerçekleşen olaylar, doğal afetler, hava koşulları gibi faktörlere bağlı olarak değişim göstermektedir. Kısaca arz-talep dengesinin fiyatları oluşturduğunu söyleyebiliriz. Buna bağlı olarak emtia yatırımı yapmak isteyen yatırımcıların bu olayları ve etkilerini takip etmeleri doğru yatırım yapmalarına yardımcı olacaktır.
Emtia Yatırımı Nasıl Yapılır?
Emtia ürünler spot ve vadeli piyasalarda, standart borsada ve tezgâh üstü piyasalarda da işlem görmektedirler. Ülkemizde emtia piyasaları Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlıdır. En büyük işlem hacmine sahip borsalar İstanbul ve Adana Ticaret Borsalarıdır.
Spot piyasada işlem gören emtialar nakit karşılığı fiziki olarak teslim edilmektedir. Bu özelliğinden dolayı spot piyasada daha çok üreticiler ve ürünü tüketiciye sunulacak son ürünü yaratmak için kullanan alıcılar, imalatçılar işlem yapmaktadır.
Emtia ürünleri spekülatif yani kar elde etmek amacıyla kullanacak kişiler ise Sermaye Piyasası Kurulu’ndan (SPK) izinlerini almış bir aracı kurumla borsa, VİOP ve Forex tercih ederek işlem yapabilmektedirler. Taraflar, sözleşmelere bağlı olarak vadesi gelene kadar alım-satım işlemlerini fiziki olarak yapmak zorunda değillerdir ve alış ve satış fiyatları arasındaki fark üzerinden kar-zarar elde etmektedirler.
Riskten Korunma
Vadeli piyasalarda emtia işlemlerini hedging amaçlı yapmak isteyen bir taraf da mevcuttur. Bu kişiler emtianın zaman içindeki fiyat değişiminden korunmak ve risklerini en aza indirmek için vadeli işlem sözleşmeleri alır ya da satarlar. Örneğin bir pamuk üreticisi ürününü ektiği zamana göre hasat dönemindeki fiyatını belirleyememekte ve vadeli işlem sözleşmesi satarak alıcıya fiyat garantisi verebilmektedir.
* Sadece bilgi amaçlıdır, banka açısından bir bağlayıcılığı yoktur.
